Onderzoeksverslag: Het Verdronken land van Saeftinghe
Voor Veldwerk onderzoeken kunstenaarsduo Daems van Remoortere en ontwerpcollectief Fallow daarom een cruciale schakel in onze relatie met dit veranderende landschap: zilte landbouw. Maar wat houdt dit precies in? Welke gewassen kun je wel en niet kweken? Wat zijn de mogelijkheden voor de toekomst? Dit onderzoek naar zoutminnende planten kaderen ze in een bredere context gevoed door interviews met boeren, inwoners en botanici. Uiteindelijk zal dit vorm krijgen in een zilte tuin, een uitsnede in het landschap die, net als een archeologische site, geschiedenis, toekomst en heden laat samenvloeien.
Het Verdronken Land van Saeftinghe is een natuurgebied gelegen op de grens van Nederland en België. Vandaag is het één van de grootste brak water schorgebieden in West-Europa, een historisch landschap, dat doorheen verschillende eeuwen diverse gedaantes kende. Van natuurlijk getijdengebied, tot ingepolderd landschap met dorpen en burcht, naar terug een natuurlijk estuarium landschap.
Saeftinghe vormt een venster in de tijd en geeft een beeld hoe Vlaanderen, en de Lage Landen bij uitbreiding, eruit zagen voor de inpoldering. Gekenmerkt door het karakter van de getijden, krijgt een voortdurend, dynamisch landschap vorm.. De ideale condities waarin zilte planten graag gedijen.
Het verradelijk karakter van de plek met diepe geulen, drijfzand, plots opkomend water, etc. kostte al honderden mensen hun leven. In kader van veldwerk, exploreerden we het gebied samen met een gids tijdens een 6-uur durende wandeltocht.
Start van de wandeling naast de dijk
wandeling door rietvelden Verdronken Land van Saeftinghe
Een geul die tijdelijk droogstaat omringd door Lamsoor (Zeeaster)
Geul 'De ijskelder'
Een groep schapen hebben zich aangepast aan het veranderende karakter van de plek en gedijen goed hier
De laagjes in de grond geven mooi de verschillende afzettingslagen weer
Natte voeten bij het oversteken van een geul
De enigste boom in het hele gebied. Een grote vlierstruik die op het hoogste (en droogste) punt van de plek groeit.
Oversteken van een geul
Zilte Melde/ Atriplex portulacoides
Lamsoor (zeeaster) / Limonium vulgare
Afzetting van grond lagen, met enkele knollen van de Zeebies (scirpus maritimus). Ganzen zijn dol op deze eetbare wortels
Ganzen zijn dol op deze eetbare wortels
Figure 1 Zeekraal / samphire / Salicornia
Melkkruid / milkwort glaux / Glaux maritima
Lamsoor en melkkruid
Oversteken van een geul naar aanwijzingen van Joost, de gids
Dynamisch landschap gevormd door het komen en gaan van het zeewater
Natte voeten
Kleine afzettingen van ijzer
Kleine afzettingen van ijzer
Lamsoor en darmwier
Dynamiek van het getijdenlandschap
Grote klompen turf. Vroeger, toen hier dorpen waren, was turf steken één van de grootste economische activiteiten van deze plek.
De turf was zouter dan op andere plekken, door de nabijheid van de zee. 'Moernering' was daardoor een bijkomende activiteit die vooral door weduwes werd ondernomen. Het zout wordt daarbij van de turf ontrokken en gebruikt om voedsel in te bewaren.